شب قدر توسعه

نقطه عزیمت توسعه اجتماعی کجاست؟ 
انسان رفاه طلب باید درماه رمضان گرسنگی را تحمل کند، عطش تشنگی را بجان بخرد، ریاضت بکشد و شب قدری را درک کند تا به عید فطر برسد و نشاط عید را احساس کند. در شب قدر خدا را هزار بار به صفات نیکش صدا بزند، صد بار او را با این جمله خطاب قرار دهد "صبحانک یا لا اله الا انت الغوث الغوث خلصنا من النار یارب" ( دعای جوشن کبیر) تا در خود امید خلق کند. من به معنی این جمله که طلب خلاصی از آتش است باور دارم اما به مفهوم آخرتی آن کار ندارم. در همین دنیا افرادی زندگی سالم و سعادتمند و عزتمند دارند و آرامش و صلح را در زندگی احساس میکنند که تلاش شبانه روزی انجام می‌دهند، خلق امید می‌کنند، نشاط دارند، عزت نفس دارند، ماحولش را دوست دارند و به دستآوردهایشان عشق می‌ورزند. این همه ایجاد نمی‌شود مگر با عشق و امید و باورمندی به زندگی.
ریاضت رمضانی و شب قدر هیچ کاری دیگر نمیکند جز خلق امید و باورمندی به حرکت به  سمت بهبود و زیست انسانی، تا زیست انسانی محقق نشود توسعه و رفاه دست نیافتنی خواهد ماند. قطار جامعه‌ی روی خط توسعه قرار می‌گیرد که زندگی در آن جامعه انسانی شود. لذا نیاز اولیه رسیدن به زیست انسانی سرمایه اقتصادی نیست، سرمایه اجتماعی و تاریخی هم نیست بلکه نیاز اولیه سرمایه ارتقا یافته یا به کمال رسیده انسانی است. اینجاست که برای ارتقا بخشی و توانمند سازی افراد، نیاز به الگوهای انسانی (سرمایه نمادین) احساس می‌شود، مهمترین سرمایه‌ نمادین انسانی، پرورش یافته‌ها، ریاضت کشیده‌ها و درک کنندگان واقعی شب قدر هستند. 
و اما عید فطر اجتماعی کجاست؟         
نقطه عزیمت توسعه اجتماعی در پرورش است. جامعه بعنوان یک سیستم زنده تمام پدیده‌های آن نیازمند تربیت است. ما برای نجات جامعه‌ی گرفتار بحران جنگ مان  راهی نداریم جز آن که سرمایه‌گذاری بر روی اصلی‌ترین سرمایه‌های ملی‌مان یعنی سرمایه انسانی کودکانمان متمرکز شویم. روانشناسی مدرن می‌گوید همه آینده فرد بستگی به تجربه‌ها، عادات رفتاری و ساختار شخصیتی دارد که در کودکی او شکل گرفته است. و اقتصاد توسعه می‌گوید همه آینده یک کشور بستگی به شیوه ‌ای دارد که نسل جاری، در خانه و آموزشگاه، با کودکانشان رفتار و برخورد می‌کنند. 
عمده مشکلات فرا راه رسیدن جامعه ما به عید اجتماعی عدم توجه به سرمایه‌های انسانی کودکی ماست، که در خانه، در آموزشگاه و در نهادهای مسئول به بعد پرورشی آن توجه نه‌شده است. مسائل جنگ، نبود زیست مسالمت‌آمیز عدم همپذیری و رواداری، و غیر قابل دسترس شدن صلح و امنیت جامعه، در دست کسانی است که کودکی آنان هنوز در رفتار‌شان اثرگذار است و عملکرد شان ناشی از عادت پرورشی آنها در کودکی است. بنابرین جامعه‌ی ما امروز دچار فقدان سرمایه انسانی ارتقا یافته است؛ این کمبود مسیر ما را صدها سال از توسعه دور میکند. خاک غنی، منابع طبیعی، آهن، مس، نفت و گاز، اورانیوم و... اگر همه استخراج شده باشد مشکلی را حل نخواهد کرد. چنانکه کمک‌های هنگفت و سرسام‌آور جهانی نتوانست. همه بدون نتیجه‌ی مطلوب هزینه شد و به یغما رفت.

کلید واژه: ریاضت رمضانی، درک شب قدر رسیدن به عید فطر 
محمد اسحاق مطهری 
۱۳۹۸/۳/۸